Hammurabi Kanunları: Tarihin İlk Yasalarına Yolculuk

Giriş

Tarih boyunca insan toplulukları düzeni sağlamak, adaleti tesis etmek ve toplumsal sorunlara çözüm getirmek için çeşitli yollar aramışlardır. Bu arayışların en erken örneklerinden biri, M.Ö. 18. yüzyılda Mezopotamya'da hüküm süren Babil kralı Hammurabi tarafından oluşturulan Hammurabi Kanunlarıdır. Hammurabi Kanunları, yalnızca dönemin adalet anlayışını değil, aynı zamanda tarih boyunca hukuk sistemlerinin temellerini de etkilemiş ilk yazılı yasa örneklerinden biridir.

Hammurabi Kimdir?

Hammurabi, Babil'in altın çağını yaşatan altıncı kraldır. M.Ö. 1792-1750 yılları arasında hüküm sürmüş ve Mezopotamya’nın büyük kısmını egemenliği altına almıştır. Hem bir savaşçı hem de bir yasa koyucu olan Hammurabi, halkı arasında adaleti sağlamak amacıyla 282 maddeden oluşan bir yasa koleksiyonu hazırlamıştır.

Hammurabi Kanunları Nedir?

Hammurabi Kanunları, Babil’in yönetiminde adaleti tesis etmek ve sınıflar arası anlaşmazlıkları çözmek için hazırlanmış kurallardır. Bu kanunlar, "göze göz, dişe diş" anlayışıyla tanınır. Her suçun karşılığı açıkça belirtilmiş ve cezalar genellikle oldukça sert olmuştur.

Kanunların Özellikleri;

1. Çivi yazısı ile yazılmıştır.

2. Dikilitaş (Stela) üzerine kazınmıştır.

3. 282 yasa maddesi içerir.

4. Sosyal sınıflara göre farklı cezalar öngörür.

5. Ölçülü cezalandırma (kısasa kısas) sistemi vardır.

6. Tarım, ticaret, aile, borç, hırsızlık, cinayet gibi konuları kapsar.

Örnek Kanunlar

"Bir adam başka bir adamın gözünü çıkarırsa, onun da gözü çıkarılır."

"Bir inşaatçı yaptığı ev çökerse ve ev sahibinin ölümüne sebep olursa, inşaatçının da hayatı alınır."

"Bir adam bir kadını suçsuz yere zina ile suçlarsa, ceza olarak suya atılır."

Toplumsal Yapıya Etkisi

Hammurabi Kanunları, toplumda sınıf ayrımını yasal olarak belirlemiştir. Özgür vatandaşlar, köleler ve asiller için farklı ceza ve yaptırımlar uygulanmıştır. Bu da hukukta sosyal statünün önemli olduğunu gösterir.

Hukuk Tarihindeki Önemi

Tarihteki ilk yazılı hukuk sistemlerinden biridir.

Devletin hukuk yoluyla halk üzerindeki otoritesini kurmasının ilk örneklerinden sayılır.

Roma Hukuku ve İslam Hukuku dahil olmak üzere birçok sistem üzerinde etkili olmuştur.

Hammurabi Kanunları'nın Günümüze Yansımaları

Hukukun yazılı olması fikrini yerleştirmiştir.

Cezanın suça uygun olması gerektiği fikrini ön plana çıkarmıştır.

Hukukun herkes için geçerli olması gerektiği prensibini ilk kez sistematik hale getirmiştir.